Spina Bifida

Spina bifida omuriliğin beyinden çıkıp çevresel organlara taşındığı omurilik kanalındaki açıklık demektir. Spina bifida' nın başlıca 3 tipi vardır( hafiften ağıra doğru )

1. Spina bifida okkülta : Bir veya daha fazla omurun arkasında açıklık olması, omuriliğin ve omuriliğin uzantısı olan sinirlerin yerinde olması demektir. Klinik olarak önemli bir deformite değildir.
2. Meningosel : Omuriliğin etrafındaki koruyucu zarların omurgadaki bir açıktan dışarı çıkması demektir. Bebek doğduğu zaman sırtında bir kese ile doğar. Sinir hasarı yoktur veya çok azdır, cerrahi olarak tamir edilir.
3. Myelomeningosel : Spina bifidanın en ağır formudur. Omuriliğin kendisi ve zarları, omur açıklığından dışarıya çıkmıştır. Bazı vakalarda omuriliği içinde taşıyan deri ile örtülüdür, bazen omurilik ve etrafındaki zarlar tamamen açıktadır

Sıklığı
İnsanların % 20 kadarında spina bifida okülta vardır. Ancak bu hastaların büyük çoğunluğunda hiçbir belirti yoktur, ve insanların çoğu spina bifida okülta olduğunu bilmez. Diğer iki tip spina bifida ise oldukça önemlidir. Diğer iki tip omurga açıklığına " spina bifida manifesta" adı da verilir. Myelosel ve myelomeningosel her bin doğumda bir görülür. Bunlarında büyük çoğunluğu ( % 95 ) myelomeningosel şeklindedir.

Özellikleri
Spina bifidanın en ağır formu olan myelomeningoselin belirtileri; bu belitiler spina bifidalı omurilik seviyesinin altındaki belirtiler ve beyin omurilik sıvısı dolaşımının bozulmasına bağlı belirtiler olarak ikiye ayrılır.
-Kas zayıflığı ve felç
-Duyu kaybı
-Mesane ve barsak kontrolünün olmaması
-Hidrosefali ( beyinde su toplanması )
-Nöbetler
-Körlük
-Myelomeningoselli çocukların % 70 - 90' ında myelomingoselle birlikte beyin omurilik sıvısı dolaşımı da bozulmuştur ve buna bağlı olarak başta büyüme, nöbetler ve görme bozukluğu olur. Hidrosefali şant ( shunt ) ameliyatı ile kontrol edilir. Bu ameliyatla beyinde oluşan fazla sıvı karın boşluğuna verilir. Bu şekilde beyin hasarı, nöbetler, ve körlük önlenmiş olur.
-Hidrosefali spina bifada olmaksızın da görülebilir ancak bu iki durum sıklıkla birlikte görülür.


Eğitim imkanları
Spina bifada sık rastlanan bir anomalidir. Yakın zamanlara kadar mylomeningoselli çocuklar doğumdan kısa bir süre sonra ölürdü. Ancak günümüzde doğumdan hemen sonra yapılan şant ameliyatları ve spinal tamir bu çocukların ölmesini engellemiştir. Sıklıkla bu çocuklar daha sonra da çok ciddi operasyonlar geçirmektedirler. Bu sebeple bu çocukların eğitim programları esnek olmalı ve onların tıbbi bakım ve rehabilitasyon izlemeleri ile uyum göstermelidirler. Myelonemingoselli pek çok çocuk için en önemli sorun mesane ve barsak kontrolüdür, temiz aralıklı kateterizasyon ( TAK ) gerekebilir. TAK'ın öğrenilmesi ve uygulanması özel bir eğitim ve dikkat gerektirir. Bazı çocukları çok erken yaşta bile kendi kendine kateterizasyonu öğrenebilir. Başarılı bir mesane tedavi programı çocuğun normal okula gitmesini ve toplumlaşmasını sağlayabilir.

Bazı çocuklarda hidrosefaliden dolayı öğrenme problemleri olabilir. Keza bu çocuklar dikkat eksikliği, anlama ve ifade etme güçlüğü, okuma ve hesap bozuklukları olan çocuklara erken müdahale daha sonraki okul başarısı için oldukça faydalıdır.

Bu çocukların okulla entegre olabilmeleri için okul ekipmanı ve müfredatta bazı ayarlamalar yapmak gerekebilir. Yine bu çocuklar için çevresel ve mimari engeller önemli sorunlar oluşturur. Myelonemingoselli çocukların mobiliteyi de bir şekilde öğrenmeleri gerekir. Bunun için tutulan seviyeye ve omurilikteki lezyonunun derecesine göre bir hedef tespit edilmeli ve bu hedefe ulaşılmaya çalışılmalıdır. Bu çocuklar baston yardımı ile brace lerle ( alt seviyeler ) yada tekerlekli sandalye ile mobilize olabilirler.

Spina bifida daki gibi fiziksel engeller çocukların davranışsal ve sosyal gelişmelerinde çok derin etkiler bırakır. Kişisel gelişim için aileler, öğretmenler, fizyoterapistler ve eğitimin diğer elemanlarına büyük görevler düşer.